Podziału majątku wspólnego (dorobkowego) można dokonać w trakcie rozwodu, jak i po jego zakończeniu (po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego). W rozstrzygnięciu uwzględnia się stan majątku z chwili zniesienia współwłasności, a wartość tego majątku z chwili orzekania. Co istotne roszczenia nie przedawniają się tu z upływem 10 lat., jednak z biegiem lat dowody, które należy przedstawić w postępowaniu mogą ulec zniszczeniu bądź zaginąć, co znacznie utrudni dochodzenie roszczeń względem drugiej strony.
ISTNIEJĄ DWA SPOSOBY DOKONANIA PODZIAŁU MAJĄTKU:
- umowny, czyli zgodny, gdzie wystarczy sporządzenie umowy i może ona obejmować tylko część majątku.
- sądowy, przy braku porozumienia, przed sądem właściwym ze względu na położenie majątku i dotyczy całego majątku dorobkowego, wyjątkowo jego części. Gdy podziału dokonuje się z powodu śmierci jednego z małżonków, właściwy jest sąd spadku.
Opłata sądowa wynosi 1000 zł. Jeśli strony dołączą do wniosku tzw. zgodny plan podziału – wówczas wynosi 300 zł.
PODZIAŁOWI PODLEGA TYLKO MAJĄTEK WSPÓLNY BYŁYCH MAŁŻONKÓW, TJ.:
- wynagrodzenie za pracę, dochody z innej działalności gospodarczej,
- dochody z majątku wspólnego oraz z majątków osobistych małżonków,
- środki na koncie i zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,
- art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
USTALENIA DOKONYWANE SĄ CO DO:
- składu i wartości majątku,
- istniejących pomiędzy stronami roszczeń, w tym żądań zwrotu wydatków i nakładów, z majątku osobistego jednego z małżonków do majątku wspólnego, bądź z majątku wspólnego na rzecz majątku jednego z małżonków.
UDZIAŁY W MAJĄTKU WSPÓLNYM BYŁYCH MAŁŻONKÓW MOGĄ BYĆ:
- równe,
- nierówne,
- objęte intercyzą (umową przedślubną).
Zależy to od wniosku i wykazania wysiłku i przyczynienia się do powstania majątku oraz pracy na rzecz rodziny.
Żądanie ustalenia nierównych udziałów w majątku nie przedawnia się, jednak jego dochodzenie możliwe jest tylko w postępowaniu o podział całego majątku wspólnego rozpatrywanym przed sądem I instancji. O zwrocie nakładów i wydatków poczynionych z majątku osobistego jednego z małżonków do majątku wspólnego, bądź z majątku wspólnego na rzecz majątku jednego z małżonków, decyduje sąd na podstawie wniosku złożonego w tym przedmiocie. Dlatego należy przechowywać wszelkie dokumenty, faktury, przelewy itp.
ROZWÓD I PODZIAŁ MAJĄTKU A KREDYT HIPOTECZNY
Gdy małżonkowie razem podpisali w banku umowę o kredyt, to rozwód nie powoduje, że przestają być dłużnikami banku. Są nimi nadal. I za spłacanie tego długu są odpowiedzialni razem.
Sąd dokonując podziału dzieli tylko aktywa, nie dzieli zobowiązań, kredytów. Może obniżyć jedynie wartość rzeczy o obciążenie.
Ważne jest też by sprawdzić, czy bank dopuszcza zawarcie porozumienia na podstawie którego jeden z małżonków otrzymuje całą nieruchomość oraz tym samym cały kredyt do spłaty. Jeśli nie, były małżonek, któremu nie przypada np. mieszkanie obciążone kredytem, może wystąpić na drogę sądową i domagać się od drugiego byłego małżonka zwrotu wpłaconych rat kredytu na zasadzie roszczenia regresowego.
MEDIACJA PRZY PODZIALE MAJĄTKU
Mediatora wybierają byli małżonkowie, a w przypadku śmierci jednego z nich, pozostały małżonek i dzieci, na podstawie umowy, w której określony jest m. in. przedmiot mediacji, osoba mediatora (profesjonalny pełnomocnik) a także sposób jego wyboru.
Z przebiegu mediacji sporządza się protokół. Jeżeli strony zawarły przed mediatorem ugodę, to zamieszcza się ją w protokole. Podpisanie ugody przez małżonków oznacza, iż wyrażają oni zgodę na wystąpienie do sądu z wnioskiem o jej zatwierdzenie.
Zawarta przed mediatorem ugoda po jej zatwierdzeniu przez sąd ma moc prawną ugody zawartej przed sądem.
SĄD POLUBOWNY PRZY PODZIALE MAJĄTKU
Podziału majątku można dokonać też w sądzie polubownym.
Wymagana jest tu umowa stron (zapis na sąd polubowny).